اصطلاحات کوه نوردی
گردنه: اصطلاح “گردنه” به یک وادی باریک و عمیق که در نتیجه فرسایش آب‌های سطحی در طول زمان شکل گرفته است، اشاره دارد. این وادی‌ها به طور معمول دارای دیواره‌های بسیار شیب‌دار و بلند هستند…
کوه نوردی یک فعالیت پر هیجان و پرماجرا است که از اصطلاحات خاص خود برخوردار است. در این مقاله سعی شده اصطلاح معمول در دنیای کوه نوردی را به طور کامل و جامع شرح دهیم با ما در ادامه همراه باشید
قله: نقطه‌ی بالاترین ارتفاع یک کوهستان.
پرونده: منطقه‌ای از کوهستان که کوهنوردان برای صعود به آن می‌روند.
مسیر: مسیری که برای صعود به قله یا دستیابی به یک محل مشخص استفاده می‌شود.
تسلیم: انصراف از کوهنوردی به دلیل شرایط نامناسب یا خطرناک.
راپل: فرآیند نزول از قله یا محل بالایی کوه با استفاده از طناب و تجهیزات مناسب.
گهواره: نقطه‌ای در کوهستان که به عنوان نقطه مرجع برای مسیر یابی و شناسایی مسیرها استفاده می‌شود.
سوییچ‌بک: تغییر مسیر یا انصراف از ادامه صعود به دلیل شرایط نامناسب.
اکتیو: شرایط آب و هوایی و طبیعی مطلوب برای کوهنوردی.
پسیو: شرایط آب و هوایی و طبیعی غیرمناسب برای کوهنوردی.
مخزن آب: منبع آب در کوهستان که معمولاً به عنوان منبع آب شرب استفاده می‌شود.
سونام: طراحی و ساختن مسیر یا راه اصلی در یک مسیر کوهنوردی.
پناهگاه: مکانی که برای حفاظت در مقابل شرایط نامناسب آب و هوایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آبشار: جریان آبی که از ارتفاع بالا به پایین می‌رود.
ریسکول یا ریپلی: فرآیند انزوای طناب در اثر سقوط یا حرکت و افتادن از قله یا محل بالایی.
بیوواک: محل ایستادن و استراحت در طول صعود یا نزول.
شماخ: سر ابریسمان ایجاد شده از ذوب برف بر روی قله‌های کوه.
بالندگی: صعود به قله یا بخشی از کوهستان با استفاده از تجهیزات مناسب.
راس‌پوی: افرادی که در برابر شرایط خطرناک کوهنوردی مقاومت می‌کنند.
کوهنوردی زمستانی: کوهنوردی انجام شده در فصل زمستان با شرایط برف و سرمای شدید.
کوهنوردی تابستانی: کوهنوردی انجام شده در فصل تابستان با شرایط گرما و باران.
مخفیگاه: مکانی که برای نگهداری و حفاظت از تجهیزات و وسایل کوهنوردی استفاده می‌شود.
شنگول: طبقه‌ای از برف که بر روی کوه تشکیل می‌شود و مانع صعود می‌شود.
سپر: استفاده از بالهای طناب برای جلوگیری از سقوط در صعود یا نزول.
آوارگی: حالتی که در طی صعود یا نزول از ارتفاعی سقوط می‌کنید.
دولینگ: صعود دو نفره به صورت موازی.
پوسترول: استفاده از طناب برای کشیدن و جلوگیری از سقوط یا ریپلی.
تنگنا: حالتی که در مسیر یا در محلی فضای محدودی دارید.
صخره‌نوردی: صعود و نزول از صخره‌ها با استفاده از تجهیزات مناسب.
پیست: مسیرهایی که به صورت رسمی برای اسکی و صعود ایجاد شده‌اند.
فیکسیشن: اتصال به طناب یا تجهیزات ثابت برای ایمنی در طول صعود یا نزول
این تنها چند مثال از اصطلاحات کوه نوردی هستند. هر فرهنگ کوهنوردی ممکن است دارای اصطلاحات خاص به خود باشد در ادامه اصطلاحات رایج تر را بررسی میکنیم.
کوه :
“کوه” به مفهوم بلندترین ارتفاعات زمین است که بیشتر از دیگر سطوح منطقه به بالا می‌رود. کوه‌ها به دو صورت فرم‌های زمین‌شناسی و دسته‌بندی می‌شوند. فرم‌های زمین‌شناسی کوه‌ها شامل کوه‌های آتشفشانی، کوه‌های رسوبی و کوه‌های آبی است. این فرم‌ها بر اساس علل و رویدادهای جغرافیایی و زمین‌شناسی مختلف ایجاد می‌شوند. همچنین، کوه‌ها بر اساس ارتفاعات و تراکم سطوح، می‌توانند به چند دسته بندی‌شوند؛ از جمله:
قله: قله‌ها بلندترین نقاط یک کوه است و بیشترین ارتفاع را دارند.
گرفته: قسمت‌های میانی یک کوه که اغلب پوشیده از برف یا یخ هستند.
پایه: بخش پایینی کوه که ممکن است شیب‌های آن کمتر باشد و برخی از کوهنوردان از این قسمت برای شروع صعود استفاده می‌کنند.
رشته کوه: گروهی از کوه‌ها که در کنار یکدیگر قرار دارند و اغلب از یک خط مشترک جغرافیایی پیروی می‌کنند.
بزرگترین کوهنوردی: نوعی از صعود به بالاترین نقطه‌ی یک کوه با مجهز شدن به تجهیزات و فناوری‌های مختلف.
به علاوه، کوه‌ها می‌توانند به عنوان مناطق دیدنی و توریستی معروف باشند، که مورد توجه گردشگران و علاقه‌مندان به فعالیت‌های خارج از اتاق باشند.
یال :
“یال” مفهومی است که در زبان فارسی به معنای برجستگی یا قسمتی از کوه یا کوهستان است که به صورت خطی و برجسته از سطح کوه بیرون آمده است. این اصطلاح معمولاً در محیط‌های کوهستانی و کوهنوردی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یال‌ها می‌توانند بخش‌های مهمی از مسیر یا مسیرهای کوهنوردی باشند و معمولاً به عنوان نقطه‌های مشخص و قابل تشخیص برای مسیر یابی استفاده می‌شوند. در برخی موارد، یال‌ها می‌توانند به عنوان نشانه‌هایی برای جهت‌یابی و راهنمایی در مسیرهای کوهستانی باشند.
همچنین، می‌تواند در محیط‌های دیگر نیز استفاده شود، به طور مثال، در محیط دریایی به معنی محلی از ساحل که به صورت برجسته از آب بیرون آمده است مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گرده :
یکی از اصطلاحات کوه نوردی گرده است گرده‌ها به یال‌هایی اطلاق می‌شود که شیب آنها نسبت به سطح کوه بسیار تند و زیاد است و معمولاً از سنگ و صخره تشکیل شده‌اند. این اصطلاح معمولاً در محیط کوهستان و کوهنوردی استفاده می‌شود و گرده‌ها به عنوان بخش‌هایی از مسیرهای کوهنوردی شناخته می‌شوند که نیاز به مهارت و تجربه بالا برای عبور از آنها دارند. گرده‌ها به دلیل شیب و خطرات زیادی که دارند، اغلب به عنوان نقاط مشخصی در مسیرهای کوهنوردی در نظر گرفته می‌شوند که کوهنوردان باید آنها را با استفاده از تجهیزات مناسب و با احتیاط عبور کنند.
گردنه:
اصطلاح “گردنه” به یک وادی باریک و عمیق که در نتیجه فرسایش آب‌های سطحی در طول زمان شکل گرفته است، اشاره دارد. این وادی‌ها به طور معمول دارای دیواره‌های بسیار شیب‌دار و بلند هستند و به عنوان ارتفاعات طبیعی یا تنگه‌های عمیق در مناظر کوهستانی شناخته می‌شوند.
گردنه‌ها معمولاً به وسیلهٔ جریان آب به صورت هیدروگرافیک (با کمک آب و سایر عوامل فرسایشی) ایجاد می‌شوند. آب جاری در طول زمان، با حمل و حمل ذرات سنگین مانند شن و ماسه، از سطح کوه‌ها و زمین فرسوده، وادی‌های عمیق و باریکی را ایجاد می‌کند. این وادی‌ها ممکن است به عنوان مسیرهای طبیعی آبی یا معابر در طبیعت شناخته شوند و برای ماجراجویی‌های کوهستانی و هیجان‌انگیز مورد استفاده قرار گیرند.
راه مالرو :
اصطلاح “راه مالرو” (به انگلیسی: Mule track) از اصطلاحات کوه نوردی به مسیرهای باربری اطلاق می‌شود که از گذشته تا به امروز در مناطق کوهستانی و دشت‌های دورافتاده برای حمل و نقل بار و اجناس با استفاده از اسب، ماشین یا باران و کوهنوردی تشکیل شده‌اند. این مسیرها اغلب با استفاده از ابزار ساده مانند شیپور و ابزارهای دیگر ساخته می‌شوند و ممکن است شامل پل‌ها، پله‌ها، منحنی‌ها و منحنی‌ها باشند تا به شیب‌ها و تناوب‌های زمین پاسخ دهند.
راه مالروها معمولاً توسط موادی مانند سنگ، بتن، خاک یا آسفالت ساخته می‌شوند و در برخی مناطق به دلیل شیب زیاد و جنگل‌های اطراف، ممکن است بسیار مضطرب و خطرناک باشند. این مسیرها اغلب به عنوان جزء ارتباطی بین روستاها و مناطق روستایی استفاده می‌شوند و در گذشته برای حمل و نقل کالا و اجناس بومی به کار می‌رفته‌اند. امروزه، بسیاری از راه مالروها به دلیل توسعه شبکه‌های جاده‌ای و ریلی به حالت ناتوانی رفته‌اند اما هنوز هم در برخی نقاط دنیا به عنوان جزء اصلی از سیستم حمل و نقل محلی و گردشگری استفاده می‌شوند.
راه پاکوب:
تراورس:
از دیگر اصطلاحات کوه نوردی تراورس است که در مسیرهای کوهستانی و کوهنوردی، وقتی که کوهنوردان برخورد به موانعی می‌کنند که نمی‌توانند به صورت مستقیم به آنها بروند و باید به سمت راست یا چپ بپیچند تا آن مانع را عبور کنند، این حرکت را “تراورس” می‌نامند.
تراورس به معنای حرکت افقی در یک مسیر بدون تغییر ارتفاع است. این حرکت اغلب در مسیرهای کوهستانی و کوهنوردی اتفاق می‌افتد و به کوهنوردان کمک می‌کند تا از موانعی مانند صخره‌ها، سنگرها یا بارف ها عبور کنند و به مسیر خود ادامه دهند.
تراورس اغلب به عنوان یکی از مهارت‌های مهم در کوهنوردی مورد توجه قرار می‌گیرد، زیرا این حرکت به کوهنوردان کمک می‌کند تا به طور موثرتر و کارآمدتر از موانع عبور کنند و به سرعت به مقصد خود برسند
شن اسکی:
شن اسکی یکی دیگر از اصطلاحات کوهنوردی است که در شرایط خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. وقتی کوهنوردان با شیبی بسیار زیادی در کوه مواجه می‌شوند و سنگ ریزه‌ها و خاک از شیب سقوط می‌کنند، ممکن است از روش شن اسکی برای پایین آمدن استفاده کنند.
در این روش، کوهنوردان از سنگ ریزه‌ها به عنوان یک نوع اسکی استفاده می‌کنند و با حرکت روی آنها به پایین سقوط می‌کنند. این روش برای کاهش زمان و انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما باید توجه داشت که این عمل ممکن است موجب تحریک فرایندهای فرسایشی و افزایش خطرات ناشی از سنگ ریزه‌ها شود. بنابراین، توصیه معمولاً این است که از این روش تنها در شرایط ضروری و با احتیاط بیشتری استفاده شود و همچنین به دیگر کوهنوردان و محیط زیست اطراف توجه کافی شود
هم هوایی در کوه نوردی:
سازگاری با ارتفاع یا هم‌هوایی یکی از اصطلاحات کوه نوردی است که به پدیده‌ای اشاره دارد که بدن افراد با تغییرات ارتفاع و محیط اطراف خود سازگار می‌شود. این پدیده معمولاً در کوهنوردی و سفرهایی به ارتفاعات بالا مورد توجه قرار می‌گیرد، زیرا با افزایش ارتفاع از سطح دریا، فشار هوا کاهش می‌یابد و میزان اکسیژن در هوا نیز کاهش می‌یابد که می‌تواند به کمبود اکسیژن در بدن (هیپوکسی) منجر شود.
هم‌هوایی بدن به تدریج با تغییرات ارتفاعی سازگار می‌شود، اما این فرآیند زمان‌بر است و نیاز به تعدادی روز برای تطبیق بدن با محیط اطراف دارد. به عنوان مثال، در صعود به قله‌های بلند مانند دماوند، کوهنوردان ممکن است در ارتفاعات بالاتر احساس خستگی و نفس‌گیری بیشتری کنند، که این نشان‌دهنده کمبود اکسیژن و تاثیرات آن بر بدن است.
بنابراین، استراحت در ارتفاعات بالا و بازگشت به ارتفاعات پایین‌تر به منظور استراحت و بازیابی، می‌تواند به کوهنوردان کمک کند تا بدن خود را با محیط اطراف هماهنگ کنند و از مخاطرات ناشی از کمبود اکسیژن جلوگیری کنند.
لاح “هم‌هوایی” در کوهنوردی به تیم یا گروهی از کوهنوردان یا صعودگران اشاره دارد که با هم در یک صعود یا نزول در کوه‌ها شرکت می‌کنند. این اصطلاح به معنای همراهی و همدلی در مسیرهای کوهستانی بکار می‌رود و نشان‌دهنده همکاری و تعامل میان اعضای گروه است.
هم‌هوایی در کوهنوردی بسیار مهم است، زیرا در مواجهه با چالش‌های طبیعی، این ارتباط میان اعضای گروه باعث افزایش امنیت و رفاه در مسیر می‌شود. افرادی که در یک هم‌هوایی شرکت می‌کنند، عموماً از تجربیات و مهارت‌های یکدیگر استفاده می‌کنند، به یکدیگر کمک می‌کنند و با هم تصمیم‌گیری می‌کنند تا بهترین راه حل‌ها را برای مواجهه با چالش‌های مختلف انتخاب کنند.
برف گیجه:
برف گیجه” (Snowblindness) به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن برف بسیار روشن و درخشان است و نور خورشید را به شدت منعکس می‌کند. این شرایط می‌تواند منجر به کاهش دید قرار بگیرد و باعث ایجاد مشکلات چشمی مانند سوزش، خارش، قرمزی و در برخی موارد حتی تاری دید و ناتوانی در تمرکز بینایی شود.
برف گیجه معمولاً در مناطق کوهستانی با برف فراوان و درخشان اتفاق می‌افتد، به خصوص در روزهای آفتابی و آسمان صاف که نور خورشید به شدت از برف منعکس می‌شود. در این شرایط، برف به اندازه کافی روشن و درخشان است که می‌تواند دید را تا حدی مخدوش کند و مانع از تشخیص صحیح مسیرها و معالم محیطی شود.
برای پیشگیری از برف گیجه، استفاده از عینک‌های آفتابی با فیلتر ماورای بنفش (UV) و با پوشش‌های جانبی مناسب می‌تواند مفید باشد. همچنین، استفاده از کلاه یا کلاه بازوبندی با دمبردارهای بزرگ و پوشاننده صورت می‌تواند از نور مستقیم خورشید و انعکاسات برف جلوگیری کند و برای حفاظت از چشم‌ها مؤثر باشد. در صورتی که در معرض برف گیجه قرار گرفتید، بهترین راه حفظ دید و ادامه راه، استفاده از راهنماها یا ابزارهایی مانند GPS است که به شما کمک می‌کنند تا مسیر را به درستی شناسایی کنید و از گمراهی جلوگیری کنید
